11
Η Τζέιν δεν εξεπλάγη λιγότερο όταν είδε την αντίδραση του Χουάν. Ο τρόπος που τη ρώτησε, έδειχνε ότι είχε δει κάτι ανάλογο. Ποτέ όμως δε θα φανταζόταν ότι υπάρχει έστω και ένας ακόμα που να έχει οποιαδήποτε σχέση με το δικό της μετάλλιο! Εκείνη την ώρα δεν ήξερε τι να απαντήσει. Κατάλαβε ότι δεν μπορούσε να κρύψει την αλήθεια, καθώς η στάση τού Χουάν φανέρωνε ότι ξέρει αρκετά για να το καταλάβει. Από την άλλη, το να αποκαλύψει την ίδια στιγμή κάτι για το οποίο δεν είχε μιλήσει ούτε στους πιο στενούς της φίλους, της φαινόταν αδιανόητο. Σκέφτηκε να κερδίσει λίγο χρόνο απαντώντας αόριστα:
«Είναι ένα ενθύμιο. Μου το χάρισε μία θεία μου που δε ζει τώρα. Την αγαπούσα πάρα πολύ. Μαζί με άλλες φωτογραφίες της που έχω για να τη θυμάμαι, έχω μια δυο κι απ’ αυτό».
«Σίγουρα κρύβει μια μεγαλύτερη ιστορία» είπε ο Χουάν, προσπαθώντας να μάθει περισσότερα.
«Βλέπω ότι σου κίνησε την περιέργεια. Κι απ’ όσο κατάλαβα, μπορεί να ξέρεις εσύ κάτι παραπάνω. Κάνω λάθος;»
Ήταν η σειρά τού Χουάν να προβληματιστεί για το τι θα απαντήσει. Οι σκέψεις του ήταν ανάλογες μ’ εκείνες που έκανε προηγουμένως η Τζέιν. Καθώς όμως είχε πάψει προ πολλού να ασχολείται μ’ εκείνο και είχε λιγοστέψει το ενδιαφέρον που είχε κάποτε, αρκέστηκε να απαντήσει:
«Έχω κι εγώ ένα παρόμοιο».
«Δεν είναι δυνατόν! Πώς έφτασε στα χέρια σου;»
«Είναι μεγάλη ιστορία. Οι πληροφορίες βρίσκονται στο σπίτι μου. Κάποια έγγραφα αναφέρουν ότι ανήκε σε έναν πρόγονό μου, θαλασσοπόρο. Όταν ο πατέρας μου μελετούσε εκείνα τα έγγραφα εγώ δεν έδινα προσοχή γιατί τότε ήμουν μικρός. Μου αρκούσε να έχω στα χέρια μου το μετάλλιο και να το περιεργάζομαι. Μου είχε κάνει τότε μεγάλη εντύπωση και γι’ αυτό, παρόλο που στη φωτογραφία δε φαίνεται καθαρά, το αναγνώρισα σχεδόν αμέσως. Όταν ύστερα από καιρό εξέτασα κι εγώ εκείνα τα έγγραφα, κατάλαβα ότι δεν υπήρχε ελπίδα να βρεθεί κάτι περισσότερο από ιστορικές πληροφορίες, καθώς
είχαν περάσει πολλά χρόνια και τα δεδομένα που είχαμε δεν ήταν αρκετά. Δεν ξέρω αν θα πετύχαινα τίποτε επιμένοντας κι άλλο. Εξάλλου, ο ελεύθερος χρόνος που είχα τότε δεν αρκούσε. Βλέποντας τώρα αυτήν τη φωτογραφία αναρωτήθηκα πάλι αν θα ήταν ποτέ δυνατό κάτι τέτοιο. Εσύ δεν το έψαξες καθόλου;»
Ο Χουάν μιλούσε με αυθορμητισμό και φαινόταν ειλικρινής. Η Τζέιν αποφάσισε τότε να του πει περισσότερα.
«Εγώ αυτό που συμπέρανα είναι ότι άλλαξε αρκετά χέρια πριν καταλήξει στη θεία μου. Ξεκίνησε από έναν ιεραπόστολο, που συνδεόταν με την οικογένειά της και πέθανε στο νησί στο οποίο κατευθυνόμαστε. Έφτασε στα χέρια του μάλλον από κάποιο ναυαγό. Με βάση αυτά που είπες, η πιθανότητα να συνδέονται μεταξύ τους μεγαλώνει. Πηγαίνω εκεί μήπως ανακαλύψω κάτι που θα με βοηθήσει να βρω την άκρη τού νήματος».
«Υποθέτω ότι δεν ξεκίνησες για να πας μέχρι εκεί χωρίς κάποια στοιχεία. Δεν έχεις κάποια ντοκουμέντα; Δεν έψαξες για να βρεις τι απεικονίζει;»
«Μερικές πληροφορίες τις βρήκα σε διάφορες σημειώσεις που είχε στείλει αυτός ο ιεραπόστολος σε μια πρόγονο της θείας μου. Κάποιες άλλες, ιστορικού περιεχομένου, τις βρήκα συνδυάζοντας χρονολογίες και τα λίγα γράμματα που διέκρινα στο μετάλλιο. Πράγμα που έκανες κι εσύ, φαντάζομαι».
«Έτσι είναι Τζέιν. Οι μόνες πληροφορίες που είχαμε βρει τότε, μαζί με τον πατέρα μου, σχετίζονταν με την προέλευση των μεταλλίων, ότι κόπηκαν περισσότερα και ότι με τα στοιχεία που είχαμε δε θα μπορούσαμε να τα βρούμε».
«Γνωρίζεις, επομένως, ότι τα μετάλλια είναι συνολικά…»
«…επτά».
Η Τζέιν σταμάτησε για λίγο και συνέχισε, κάπως διστακτικά:
«Αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας ίσως μπορέσουμε να βρούμε περισσότερα απ’ όσα έχουμε τώρα».
Ειρηνικός ωκεανός ονομάστηκε από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο Μαγγελάνο, όταν αυτός είδε επιτέλους ήρεμη θάλασσα, ύστερα από τις μεγάλες τρικυμίες που συνάντησε περνώντας ανάμεσα από την Ανταρκτική και τη Νότια Αμερική. Είναι η μεγαλύτερη μάζα νερού στη Γη. Εκτείνεται στο ένα τρίτο τής επιφάνειάς της, με εκατόν ογδόντα εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, από τη Βερίγγειο Θάλασσα στην Αρκτική, μέχρι την Θάλασσα του Ρος στην Ανταρκτική. Στα δυτικά βρέχει τα παράλια της Ασίας και της Αυστραλίας και στα ανατολικά την Αμερική. Στον Ειρηνικό βρίσκονται τα περισσότερα νησιά τού κόσμου και το βαθύτερο σημείο τής θάλασσας, έντεκα χιλιάδες μέτρα περίπου, στην τάφρο των Μαριανών.
Πεντέμισι ώρες πτήσης πάνω από τον ωκεανό αυτόν, ήταν αρκετές για να φτάσουν στον προορισμό τους.
Το σημερινό Ράπα Νούι, όπως ονομάζεται το Νησί τού Πάσχα στην τοπική διάλεκτο, ανήκει διοικητικά στη Χιλή. Κατοικείται από τέσσερις χιλιάδες περίπου κατοίκους. Η παραδοσιακή γλώσσα έχει σιγά σιγά εκτοπιστεί από την επίσημη ισπανική. Οι επισκέπτες μπορούν όμως να συνεννοηθούν εύκολα, καθώς πολλοί, ιδίως νέοι, εξαιτίας τού μεγάλου τουριστικού ενδιαφέροντος που παρατηρείται τελευταία, γνωρίζουν και ξένες γλώσσες. Το νόμισμα είναι το πέσος1, αλλά μπορεί να συναλλαχθεί κανείς εύκολα με δολάρια ή ευρώ.
Η πρωτεύουσα Χάνγκα Ρόα, όπου συγκεντρώνεται όλος σχεδόν ο πληθυσμός τού νησιού, βρίσκεται σε μια μικρή πεδιάδα στη νοτιοδυτική ακτή. Χάρη στην πρόσφατη τουριστική ανάπτυξη υπάρχει μεγάλη προσφορά καταλυμάτων. Καταστήματα λαϊκής τέχνης και αναμνηστικών αντικειμένων προσφέρουν παράλληλα και άλλα τοπικά προϊόντα. Ο επισκέπτης που θα ξεκινήσει για να δει τα λιγοστά αξιοθέατα της μικρής πόλης θα ξαφνιαστεί από τον πολύ χαλαρό ρυθμό ζωής που θα συναντήσει. Ακόμα και τα λιγοστά αυτοκίνητα δεν τρέχουν με περισσότερα από τριάντα χιλιόμετρα την ώρα. Εξάλλου, η απόσταση από τη μια άκρη τής πόλης μέχρι την άλλη μόλις ξεπερνάει τα τρία χιλιόμετρα.
Τα περισσότερα σπίτια είναι χαμηλά. Τα χωρίζουν περιποιημένοι πλακόστρωτοι ή ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι, που ενδιάμεσα ενώνονται με καλντερίμια ή στενούς χωματόδρομους. Φαίνονται σπαρμένα σ’ ένα μεγάλο πράσινο χαλί από καλλωπιστικούς θάμνους, δέντρα και γρασίδι. Στο κέντρο τής πρωτεύουσας, μέσα σε παρτέρια με γεωμετρικά σχήματα, είναι φυτεμένα τροπικά δέντρα, πολλά φερμένα από άλλες περιοχές τού κόσμου.
Φτάνοντας στη Χάνγκα Ρόα στις τρεις το απόγευμα, το αεροπλάνο τής Lan–Chile προσγειώθηκε σε έναν φαρδύ αεροδιάδρομο. Οι κάτοικοι του νησιού αισθάνονται μια ιδιαίτερη ευχαρίστηση κάθε φορά που ακούν αυτόν τον σπάνιο ήχο από το αεροδρόμιο της πόλης τους. Νιώθουν ότι εξακολουθούν να βρίσκονται σε επαφή με τον υπόλοιπο μακρινό κόσμο.
Η Τζέιν και ο Χουάν δε χρειάστηκαν πολύ χρόνο για να φτάσουν με ένα από τα ελάχιστα ταξί στο ξενοδοχείο Οτάι, στην οδό Τε Πίτο ο τε Χένουα, στο κέντρο τής Χάνγκα Ρόα. Το προτίμησαν γιατί, χάρη στις πληροφορίες τού Πέδρο, ήταν σε μια θέση που θα τους εξυπηρετούσε. Στη διαδρομή, μια μικρή εκκλησία χτισμένη ανάμεσα στα τροπικά δέντρα ενός περιποιημένου κήπου μαγνήτισε το βλέμμα τους. Η μοντέρνα αρχιτεκτονική της συνδύαζε έναν σύγχρονο ρυθμό με πολλά τοπικά χαρακτηριστικά. Η πρόσοψή της ήταν διακοσμημένη με σύμβολα ρονγκορόνγκο σε λευκό φόντο και πάνω από την είσοδο υπήρχε ένα άγαλμα του Χριστού που ευλογούσε, μια μικρογραφία τού επιβλητικού αγάλματος του Ρίο ντε Τζανέιρο, στη Βραζιλία.
Το διώροφο ξενοδοχείο δεν ήταν μεγάλο, είχε όμως αρκετά ελεύθερα δωμάτια. Ο ιδιοκτήτης του είχε φρόντισε να διατηρήσει σ’ αυτό ένα παραδοσιακό χρώμα, παρόλο που στο νησί τα περισσότερα ξενοδοχεία είναι χτισμένα σύμφωνα με το δυτικό πρότυπο. Ο Χουάν, με τη συγκατάθεση της Τζέιν, ανέλαβε να κλείσει και τα δύο δωμάτια, καθώς μπορούσε να συνεννοηθεί ευκολότερα.
Ύστερα από δύο ώρες ξεκούρασης και ένα ζεστό μπάνιο, ο Χουάν κατέβηκε αναζωογονημένος και κατευθύνθηκε στη ρεσεψιόν για να πάρει τις πρώτες πληροφορίες. Το πιο χρήσιμο που έμαθε ήταν ότι ο αδελφός τού ξενοδόχου αναλάμβανε την ξενάγηση των τουριστών σε διάφορα μέρη τού νησιού. Ικανοποιημένος, βγήκε για να κάνει έναν πρώτο περίπατο στη μικρή πόλη.
Η Τζέιν κατέβηκε μισή ώρα αργότερα και προσπάθησε να ανοίξει συζήτηση με την κυρία στη ρεσεψιόν, που μάλλον ήταν συγγενής τού ξενοδόχου. Ήταν ευγενική και γλυκομίλητη, αλλά καθώς δεν ήξερε σχεδόν καθόλου την αγγλική γλώσσα και τα ισπανικά τής Τζέιν αποδείχτηκαν φτωχά, δεν μπόρεσαν να συνεννοηθούν. Κατηγόρησε τότε για μια ακόμα φορά τον εαυτό της που εγκατέλειψε τη γλώσσα του Θερβάντες και κατηφόρισε τον δρόμο τού ξενοδοχείου που οδηγούσε στην ακτή. Εκεί, προσπερνώντας ένα μικρό ομοίωμα μοάι, έφτασε σ’ ένα γραφικό λιμανάκι, όπου ήταν δεμένες καμιά δεκαριά ψαρόβαρκες. Κάθισε σε μια πλατιά, κόκκινη πέτρα, που ίσως κάποτε στηριζόταν στο κεφάλι ενός μοάι. Προσπαθούσε να ξεχάσει για λίγο ό,τι την προβλημάτιζε, αφήνοντας το βλέμμα της στο πέλαγος.
Τη ρέμβη της διέκοψε μια φωνή από πίσω.
«Τι συλλογίζεσαι, Τζέιν;»
Η Τζέιν ξαφνιάστηκε και γύρισε το κεφάλι της. Χάρηκε όταν είδε τον Χουάν.
«Τίποτε» απάντησε σιγά.
«Δεν περίμενα να σε βρω εδώ» είπε ο Χουάν και κάθισε δίπλα της. «Φανταζόμουν ότι θα περνούσες την ώρα σου πιο ευχάριστα».
«Έχω πολλά στο μυαλό μου, Χουάν».
«Όπως;»
«Ποιος άραγε θα μπορούσε να μας δώσει πληροφορίες για όλα αυτά που ψάχνουμε;»
Ο Χουάν δεν απάντησε αμέσως. Καταλάβαινε ήδη ότι εκείνο που την απασχολούσε περισσότερο ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό, όπως εξάλλου κι εκείνον εδώ και λιγότερο από είκοσι τέσσερις ώρες. Περίμενε να γυρίσει το πρόσωπό της και όταν τον κοίταξε στα μάτια, της είπε συμβουλευτικά:
«Πρώτα απ’ όλα, εκείνο που δε θα πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι απαγορεύεται να έχουμε άγχος σ’ ένα τόσο όμορφο εξωτικό νησί. Εγώ ήρθα εδώ για μια επιστημονική έρευνα, κατά βάθος όμως ήθελα να ξεφύγω λίγο από το ασφυκτικό περιβάλλον τού εργαστηρίου, που με κούρασε πολύ τους τελευταίους έξι μήνες. Είναι μια ιδανική ευκαιρία για λίγες μέρες αναψυχής και θα είναι κρίμα να τη χάσουμε. Αυτήν την προσπάθεια που κάνεις τώρα εσύ, εγώ τη βλέπω σαν μια ευχάριστη και ενδιαφέρουσα περιπέτεια, που θα μπορούσε ίσως να έχει και μια μεγάλη συνέχεια. Πάντα όμως θα πρέπει να θεωρούμε σημαντικότερη την ψυχική μας υγεία και ηρεμία. Γι’ αυτό, λοιπόν, χαλάρωσε».
«Θαυμάζω τον ορθολογισμό σου Χουάν». Και όχι μόνο.
«Δε χρειάζονται πολλές σκέψεις, χρυσή μου. Αύριο θα έρθω σε επαφή με κάποιους ντόπιους, οι οποίοι πρόσφατα εξυπηρέτησαν συναδέλφους μου, οδηγώντας τους σε περιοχές με ιδιαίτερο βιολογικό, γεωλογικό και ιστορικό ενδιαφέρον. Πολλά πράγματα απ’ αυτά που είδαν και μελέτησαν δεν έχουν ακόμα δημοσιευτεί. Έλα κι εσύ μαζί μου. Θα κάνουμε μια πολύ όμορφη εκδρομή. Θα μιλήσω και με τον αδελφό τού ξενοδόχου. Κάνει τον ξεναγό, ξέρει πολλά από τις τοπικές παραδόσεις και μπορεί να μας δώσει χρήσιμες πληροφορίες, ίσως και για την υπόθεση που ενδιαφέρει και τους δυο μας. Σήκω τώρα και πάμε να διασκεδάσουμε».
Η Τζέιν και ο Χουάν επέστρεψαν στο εστιατόριο του ξενοδοχείου. Καθώς δεν είχαν απολαύσει το μεσημεριανό γεύμα στο αεροπλάνο, ευχαριστήθηκαν πολύ με το φαγητό, ιδιαίτερα όταν δοκίμασαν μερικά παραδοσιακά πιάτα.
«Υπέροχο το δείπνο Χουάν».
«Τι λες να πάρουμε για επιδόρπιο;»
«Κοίταξε γύρω μας!» είπε κάπως ταραγμένη η Τζέιν. «Ο κόσμος φεύγει. Από τέτοια ώρα;!»
«Τι λες να συμβαίνει;»
«Πήγαινε να ρωτήσεις. Ανησυχώ…»
Δυο λεπτά αργότερα ο Χουάν επέστρεψε και της είπε καθησυχαστικά αγγίζοντας το χέρι της.
«Δεν υπάρχει κανένας λόγος να ανησυχείς. Το αντίθετο μάλιστα».
«Δηλαδή;»
«Σε μια ώρα, στην παραλία, θα αρχίσει μια πολιτιστική εκδήλωση. Όλοι θα πάνε να τη δουν, καθώς τέτοιου είδους παραστάσεις με λαογραφικά θέματα είναι σπάνιο θέαμα για ντόπιους και για ξένους».
«Υπέροχα! Πάμε κι εμείς;»
«Ειδικά απόψε, που ο καιρός είναι τέλειος, κανένας δεν πρέπει να τη χάσει».
Οι ντόπιοι εκμεταλλεύτηκαν σε μια περιοχή τής ακτής το σχήμα και την ομαλή φυσική κλίση της και λάξευσαν με υπομονή τούς βράχους. Έτσι, από τις φυσικές κερκίδες που ξεπρόβαλαν, δημιούργησαν ένα μικρό αμφιθέατρο.
Ο ήλιος έδυε. Η θάλασσα ήταν ήρεμη, όσο ήρεμος μπορεί να είναι ένας απέραντος Ειρηνικός. Οι τουρίστες είχαν στραμμένες τις φωτογραφικές τους μηχανές στη δύση. Μόλις είχε ξεπροβάλει πίσω από τα ρόδινα σύννεφα ο ήλιος και βυθιζόταν στον υγρό ορίζοντα.
Οι θέσεις γέμισαν πολύ γρήγορα. Όσοι ήρθαν αργοπορημένοι προσπαθούσαν να βρουν λίγο χώρο ανάμεσα στους στριμωγμένους θεατές ή στέκονταν όρθιοι, ο ένας δίπλα στον άλλο, στο χείλος τού βράχου, με κίνδυνο να πέσουν. Μερικοί βολεύτηκαν σε αυτοσχέδια καθίσματα ή ακόμα και στο έδαφος, πάνω στα πιο χοντρά βότσαλα της ακτής. Σιγά σιγά μαζεύτηκε πολύς κόσμος, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν ιθαγενείς. Λίγο αργότερα, η παράσταση άρχισε.
Τρεις μουσικοί κάθισαν σε χοντροκομμένα ξύλινα καθίσματα. Φορούσαν στο κεφάλι τους ένα είδος διαδήματος με φανταχτερά, πολύχρωμα φτερά. Χτυπούσαν ρυθμικά τύμπανα σε διάφορα μεγέθη, φτιαγμένα από σανίδες και καραβόπανο. Τα παραδοσιακά τραγούδια ήταν στην ακατάληπτη τοπική γλώσσα, αλλά αυτό δεν αφαιρούσε τίποτε από τη μελωδία τους. Πρώτα εμφανίστηκαν δυο δίδυμες χορεύτριες. Φορούσαν σχιστά πολύχρωμα φορέματα που άγγιζαν το έδαφος, ενώ το κεφάλι τους σκέπαζε ένα λευκό βαμβακερό πέπλο. Λικνίζονταν απαλά στο ρυθμό τής μουσικής με αξιοθαύμαστο συντονισμό, εκτελώντας συμμετρικές φιγούρες. Ακολούθησαν πολλοί ακόμα χορευτές, μόνοι τους ή σε μικρές ομάδες. Οι στολές και οι παραστατικές τους κινήσεις φανέρωναν ότι όλοι οι χοροί σχετίζονταν με τη θάλασσα, τον έρωτα ή τον πόλεμο.
Λίγα μέτρα πίσω από το λιτό μουσικό συγκρότημα και αρκετά μακριά από τους θεατές, ο Χουάν πρόσεξε πάνω σε μια μεγάλη πέτρα να κάθεται ένας γέρος ιθαγενής με ένα πεσμένο μπουκάλι δίπλα του. Θα ήταν τουλάχιστο ογδόντα χρονών. Στο γυμνό του στήθος είχε για τατουάζ ένα μοάι με κάποια ιδεογράμματα από κάτω. Ποιος ξέρει τι να σημαίνουν. Σε κάθε χέρι του είχε περασμένα καμιά δεκαριά λεπτά μαύρα βραχιόλια. Φανερά επηρεασμένος από το ποτό, έδειχνε να συμμετέχει στην όλη εκδήλωση ακολουθώντας με τις κινήσεις τού κεφαλιού του τον ρυθμό τής μουσικής. Η ώρα ήταν περασμένη, η μουσική και τα τραγούδια δεν είχαν πια ποικιλία και οι θεατές άρχισαν να κουράζονται. Ήδη όσοι ήταν όρθιοι είχαν εξαφανιστεί. Ο Χουάν έδειξε στην Τζέιν τον γέρο, ψιθυρίζοντας:
«Βάζω στοίχημα ότι αυτός ο γέρος πίσω από τον ψηλό τής ορχήστρας γνωρίζει πολλά και μπορεί να μας βοηθήσει. Ακόμα και μύθους να μας πει, ίσως κάποιοι περιέχουν πληροφορίες που θα αποδειχτούν χρήσιμες».
Η παράσταση πλησίαζε στο τέλος της. Σιγά σιγά σηκώνονταν και αποχωρούσαν και οι υπόλοιποι θεατές. Ο Χουάν πλησίασε τον γέρο ιθαγενή και τον ρώτησε πού θα μπορούσε να τον ξαναβρεί. Εκείνος δεν απάντησε. Ίσως δεν κατάλαβε τι είπε ο Χουάν ή ήταν τόσο μεθυσμένος και χαμένος στον κόσμο του, που δεν τον πρόσεξε καν. Ο Χουάν δεν επέμεινε. Ήταν βέβαιος ότι θα μπορούσε να τον ξαναβρεί, καθώς φαινόταν μια από τις πιο χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες τού μικρού τόπου. Τον άφησε και επέστρεψε με την Τζέιν στο ξενοδοχείο.